در این قسمت قصد داریم تا چند کتاب در مورد گویندگی معرفی کنیم: کتاب چگونه فیلم دوبله کنیم ابوالحسن تهامی که این کتاب اولین کتاب به زبان فارسی است که می‌توان آن را به عنوان درسنامه دوبله دانست، کتاب دو جلدی تاریخچه دوبله به فارسی در ایران نوشته احمد ژیرافر، کتاب رویکردی به دوبله فیلم نوشته بیژن چوبینه که شامل ۵ فصله،کتاب صدایی در تاریکی ناصر طهماسب و ۵۰ سال حضور در دوبلاژ که به موضوعاتی مثل گویندگی و مدیریت دوبلاژ و انیمیشن مستند پرداخته. کتاب هنر دوبلاژ رشته محمود پورشکیبایی و….تعدادی کتاب دیگر که همه در راستای پیشرفت، تعالی و تداعی تاریخ دوبله ایرانه که در سایت چکاوا موجود است.
بزرگان دوبله و گویندگی می گویند که دوبله بیشتر از آنکه به صدای خوب نیاز داشته باشد نیاز به تمرین و پشتکار دارد اگر علاقه مند به گویندگی هستید و نمی دانید که بهتر است از کجا شروع کنید بد نیست کمی در این رابطه مطالعه کنید، کتاب گویندگی که در این مقاله معرفی کرده ایم الف بای گویندگی را به شما یاد می دهند. و جواب این سوال: چگونه صداپیشه شوم را خواهید گرفت و با خواندن این کتاب ها شما متوجه می شوید که گویندگی و دوبله چه توانایی و تجهیزاتی لازم دارد، تاریخچه و سابقه ای آن در ایران را مطالعه می کنید و از بزرگان این صعنت درسهای زیادی یاد می گیرید.
این کتاب نوشته‌ی ابوالحسن تهامی است که چاپ اول آن در سال 1389 و چاپ دوم آن در سال 1392 منتشر شده است. ابوالحسن تهامی یکی از پیشکسوتان ایرانی در عرصه‌ی دوبله است. این کتاب اولین کتاب به زبان فارسی است که می‌توان آن را به عنوان درسنامه‌ی دوبله دانست. این کتاب دارای 138 عنوان مفید و آموزنده است و 4 کتاب را شامل می‌شود. در کتاب اول راجع به آماده سازی فیلم برای دوبله، سخن گفته شده. کتاب دوم به موضوع فن‌بیان و رازهایی که در گویندگی برای نقش‌های مختلف وجود دارد میپردازد. در کتاب سوم با تاریخچه‌ای از دوبلاژ آشنا می‌شویم و در آخر در کتاب چهارم تصاویری از افرادی که در دوبلاژ دستی دارند را می‌بینیم. با این کتاب پی می‌بریم که دوبلاژ کار بسیار جذابی است اما تنها برای کسانی که عاشق این کار هستند و برای عشق به دنبال این کار می‌روند نه پول در آوردن.
دوبله از زمان آغاز تا به امروز فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته است. مولف این کتاب احمد ژیرافر، در این کتاب به بالاو پایین‌ها، بخش‌ها و نکات ناشناخته در دوبله میپردازد. این کتاب که دو جلدی است، تاریخچه دوبله را از دهه‌ی 20 تا به الان بیان می‌کند. بخش‌هایی از این کتاب شامل گفتگو با هنرمندان عرصه‌ی دوبله است. جلد اول کتاب، تاریخچه‌ی دوبله، در دهه‌های 20، 30 و40 را شامل می‌شود و نکته جالب این اثر نقدهایی است که در این دو دهه گذشته دوبلاژ به آنان اشاره نشده است.
این کتاب با نویسندگی بیژن چوبینه و نشر 1389، شامل 5 فصل با نام‌های تاریخچه دوبله فیلم، تولید صدا، دوبله در ایران، زبان‌شناسی و دوبله فیلم در دنیای امروز است. در این فصل‌ها نویسنده تلاش کرده است تا به اساس و قانون‌های استاندارد دوبله و گویندگی بپردازد و آنها را نقد کند. درواقع این کتاب به هنرجویان این حرفه اساس و قوانین دوبله را میشناساند تا بتوانند در این حرفه به خوبی رشد کنند.
این کتاب با نویسندگی نیروان غنی پور یک ادای احترام به پیشکسوت دوبله در ایران، ناصر طهماسب است. او پنجاه سال در این حرفه کار کرده است و جزو کسانی است تکنیک‌های دوبله را به هنر دوبله تبدیل کرده است و عنوان هنر دوبله همراه اوست. او با دوبلوری پیوند دهنده‌ی نسل‌ها بوده و نسل بزرگی را به سینما علاقه‌مند کرده است. در این کتاب که در سال 1393 منتشر شده نویسنده به موضوعاتی مانند نقش گویندگی و مدیریت دوبلاژ در فیلم، انیمیشن، مستند و… پرداخته است.
این کتاب نوشته‌ی محمود پورشکیبایی است. کسی که در حیطه‌ی ادبیات زبان فارسی و انگلیسی توانا و پرکار است. در این کتاب نویسنده هرآنچه را که از بزرگان این عرصه یعنی دوبلاژ و گویندگی یاد گرفته است در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد. زبان این کتاب ساده و بدون پیچیدگی است و آموزش می‌دهد که در گویندگی و در هر هنر مرتبط دیگری، چگونه از ماهیچه‌ها برای این کاراستفاده کنیم. فن بیان، درست صحبت کردن، انواع گویش‌ها، اصلاحات موجود در فن دوبله و…چیزهایی است که با مطالعه‌ی این کتاب یاد می‌گیریم.
این کتاب با نویسندگی پوریا دهقانی، حاصل چند سال تجربه یک تیم صداپیشگی است. در این کتاب شاهد مطالب نیمه تخصوصی و تجربیات تخصصی در این حرفه هستیم. این کتاب به موضوعاتی مانند، بازر کار، بازاریابی، راهای کسب درآمد و چگونه موفق شده در این حرفه میپردازد. لازم به ذکر است نویسنده این کتاب خود از سال 87 وارد این حرفه شده است و از سال 90 به صورت حرفه‌ای در این زمینه فعالیت داشته است.
در این قرن به دلیل استقبال از رسانه‌هایی چون فیلم یک عرصه جدیدی به ترجمه وارد شد، ترجمه دیداری شنیداری. این نوع رسانه‌ها به کمک ترجمه میتوانند تمامی انسا‌ن‌ها را از هر زبان و فرهنگی که باشند به مخاطب آثار هنری تبدیل کند. به همین دلیل در این سالها نیاز ما به ترجمه دیداری شنیداری بیشتر شده است. با این حال اکثر پژوهش‌ها با توجه به زبان‌شناسی به بررسی راهبردها در ترجمه، زیرنویس و دوبله می‌پردازند و در حوزه نظری مطالعات فیلم، پژوهش خاصی انجام نگرفته است. کتاب دربارهی ترجمه دیداری شنیداری به قلم سیدشجاع نی‌نوا به این موضوع میپردازد و شما را با ویژگی های مطالعاتی آن آشنا می‌کند.
این کتاب نوشته‌ی میثم ترابعلی با ترجمه‌ی محمود رستمیجم است که در سال 1390 منتشر شده. به طورکلی موضع اصلی که این کتاب به آن میپردازد، صداگذاری روی فیلم است. با پیدایش سینما ارتباط عجیبی بین فرهنگ‌ها و عواطف واحساسات مردم به وجود آمد. حتی ما شاهد انتقال فرهنگ‌ها بین ملت‌ها نیز بوده‌ایم. از آن زمان از هر نقطه جهان شروع به تحلیل سینما کردند. با این حال سینما به نقد و تحلیل بیشتری نیاز دارد و این کتاب به این موضوعات میپردازد. به طور جزئی‌تر این کتاب در رابطه با تاریخچه دوبله در ایران، دوبلورهایی که بازیگران خارجی را دوبله می‌کردند، فیلم‌های خارجی دوبله شده و… است.
صدا و بیان برای بازیگر با قلم داوود دانشور تالیف شده است و برای دانشجویان رشته هنر یک کتاب درسی و آکادمیک به حساب می آید است. این کتاب براساس تجربیات افراد، گروها و دیدگاه‌های متفاوتی که تا به حال وجود داشته است، نوشته شده است. برای بازیگران سینما تئاتر و…. که به هر طریقی با صدا و بیان و تکلم سر و کار دارند بسیار مفید است و دارای تمرین‌های زیاد و کاربردی است. این کتاب دو جلد یک و دو دارد که جلد اول آن به تاریخچه صوت از تئاتر یونان و روم تا به امروز بیان شده است؛ در ادامه به معرفی اندام‌های گفتاری و کاربردهای آن میپردازد و تمرین‌هایی را معرفی می‌کند.
کتاب «تربیت صدا، گویندگی»
تربیت صدا، گویندگی در 28 فصل توسط علی‌رضا معینی در سال 1391 نوشته شده است و دارای 320 صفحه است. این کتاب به موضوعاتی از جمله تمرین‌های لازم برای صدا در گویندگی، گویندگی در فضای مجازی، چگونگی رشد در این حرفه و… میپردازد. در این کتاب به گویندگی در فیلم، رادیو مصاحبه و اصول‌ها و چارچوب‌های موجود در این حرفه در ایران پرداخته شده است که شباهتی به چارچوب‌های خارجی ندارد. به ادعای نویسنده کتاب نوشتار و بیان این اثر کاملا امروزی است و به موضوع گویندگی در این کتاب به روشی پرداخته شده که قبلا در ایران سابقه نداشته و کاملا تازگی دارد.
فن بیان فن چگونه سخن گفتن است. در ابتدا بازیگران در تئاتر متوجه شدند برای اثرگذاری بیشتر نقش خود بر روی مخاطب باید در فن‌بیان هم مهارت‌هایی را آموزش ببینند. بعدها با پیدایش انواع سخنرانی‌ها و مشاهده تاثیر آنها، سخنوران به دنبال افزایس مهارت فن‌بیان خود رفتند. با اختراع رادیو این مهارت به مسئله جدی‌تری تبدیل شد، چون تنها راه ارتباط با مخاطب در رادیو، صدا بود. با آمدن سینما و نیاز به دوبله، هنر فن‌بیان به اوج خود رسید. در ابتدا از دوبله برای کلام‌دار کردن فیلم‌های صامت و سپس برای صداگذاری روی فیلم به زبان دیگر، استفاده کردند. در این کتاب با قلم محمد علی حسینیان به تکنیک‌ها صداسازی و آموزش دوبله پرداخته شده است. این کتاب 90 صفحه ای در سال 1392 منتشر شده و برای دوبلور ها و حتی بازیگر ها کتابی موثر و کاربردی برای رسیدن به بیان خوب و درست به شمار می آید.
این کتاب به نویسندگی سید شجاع نی‌نوا و مقدمه حسین شایگان پدید آمده است. موضوعاتی که این کتاب به آنها میپردازد، صداگذاری فیلم در ایران، تاریخ صداگذاری فیلم در ایران و سینما و ترجمه است. این کتاب که در سال 1398 منتشر شده دارای پنج فصل و 316 صفحه است. در ابتدا این کتاب با تاریخچه‌ی کاملی از ترجمه‌ی فیلم در ایران و قوانین و ویژگی‌های آن رو به رو می‌شویم و در ادامه مقاله‌های علمی و تخصصی در زمینه ترجمه و دوبله آورده شده است. همچنین در این کتاب متن‌ها و مصاحبه‌هایی از افراد با سابقه در این حرفه همچون حسین شایگان و ابوالحسن تهامی و همچنین مدیران دوبلاژ پیشکسوت و بزرگ همچون احمد رسول‌زاده و…. موجود است.
دوبلاژ برای سخنگو کردن فیلم‌های بی کلام در سال 1309 و در کشورهایی چون فرانسه و ایتالیا و انگلستان به وجود آمد. اما در ایران 15 سال طول کشید تا این حرفه بتواند راه خودش را باز کند و درنتیجه در سال 1325 با همت چند جوان استودیو ایران نو فیلم راه اندازی شد. اما حتی بعد از این اتفاق هم اکثر دوبلاژهای ایرانی در استودیوهای کشور ایتالیا انجام می‌شد و در واقع دوبله ایران از آنجا به اوج شکوفایی خود رسید. این کتاب به نوشته‌ی اکبر منانی در سال 1388 منتشر شده است و همان طور که از عنوان کتاب نیز مشخص است به سرگذشت دوبله در ایران و گویندگان دوبله و تصاویری از آنها، میپردازد.
کتاب سرزمین بیان، اثری از علی حاجی پور، مناسب برای هرکسی است که میخواهد در حوزه ی صدا و گویندگی پیشرفت کند. فرقی نمی کند در چه مرحله ای هستید، در هر کجای دنیای گویندگی که قرار گرفته باشید این کتاب می تواند در بهتر شدن شما تاثیرگذار باشد.
نویسنده این مطلب:آرش فلامرزی
دوست عزیز اگر شما کتابی را با این موضوع می شناسید به ما اطلاع دهید تا آن را برای دیگران معرفی کنیم.
