ورود دوبله به ایران چطور اتفاق افتاد؟ دلیل پیدایش هنر دوبله ناطق شدن فیلمهای صامت بود.
اولین کشوری که از هنر دوبله برای فیلمهایش استفاده کرد فرانسه و پس از آن ایتالیا و انگلستان بود.
سال ۱۳۲۵، زمانی که کودک دوبله تنها ۱۵ سال داشت وارد ایران شد.
سینما کریستال میزبان اولین فیلم دوبله شده به فارسی یعنی فیلم فرانسوی دخترفراری بود، هرچند کارهای فنی آن خارج از کشور انجام شده بود اما چیزی از استقبال خوب مردم کم نکرد. گفتنی است بانی این کار دکتر اسماعیل کوشان بود.
زمانی که تحصیلاتش را در آلمان به پایان رسانده بود و قصد بازگشت به ایران را داشت اما به دلیل جنگ در استانبول مستقر شد و به صورت جدیتر علاقهاش به دوبله را پیگیری کرد.
طرح اولیه شرکت میترافیلم را با مشارکت همسرش دیانا و جهانگیر تفضلی شکل داد.
با خرید ۲ فیلم فرانسوی و اسپانیایی كارش را آغاز کرد.
به كمك تفضلیبرای انجام این كار برخی از دانشجویان علاقهمندجذب كار شدند.
نام «دختر فراری» را خودكوشان برای فیلم فرانسوی انتخاب کرد اما ناماصلی فیلم «نخستین وعده دیدار» محصول سال ۱۹۴۴ فرانسه بود.
وی در آن زمان به سختی توانست برای هنرپیشگان خارجی زن، زنیایرانی را بیابد زیرا كمتر بانوی ایرانی حاضر شد كه به جای ستارههای این فیلمها حرفبزند. اما سرانجام «نوریله قوانلو» به جای هنرپیشهفرانسوی «دانیل داریو» این کار را انجام داد و بقیه نقشهای زن را دختران یا زنان ترک یا یونانیدوبله كردند كه كاری بس مشكل بود زیرا بایدزبان فارسی را تا حدودی به آنها آموزش میداد، تمرین میكرد و بالاخره ضبط برروی فیلم بود.
«دختركولی» ساخت اسپانیا فیلم دوم بود که آنهم مانند فیلم اول در تركیه و درسال ۱۳۲۵ دوبله فارسی شد سپس وی به ایران بازگشت، هر دو را فیلم نمایش داده شد و شركت میترا در تهران مستقر شد.
هرچند پیشتر از آنها استدیویی با نام ایران نوفیلم در راستای دوبله فیلم شروع به کار کرده بودند اما آمادهشدن تجهیزات آنقدر طول کشید که فیلم دخترفراری از راه رسید.
گفتنی است پس از آن فیلمهایی نیز در کشورهای خارجی ازجمله فرانسه و ایتالیا به فارسی دوبله شد.
پنجمین فیلمی که به فارسی دوبله شد نامش «بازگشت جاودانی» بود.
اینفیلم نسبت به فیلمهای قبلی از نظر دوبله،محاسنی داشت كه باعث برتری آن میشد. مانندتطبیق حركات بازیكنان با صدا و استفاده از كلماتفارسی سلیس و آهنگ صدای بازیگران ایرانی كهانصافا خوب هم حرف میزدند، مانند زرین ملكحكیمی، آقای نامدار، آقای نبوی، خانم فرمانفرماو حكمت كه هر كدام جذابیت خاص خود راداشتند. یادآور میشویم چهار فیلم دوبله شده قبل از«بازگشت جاودانی» در تركیه دوبله شده بودند واین فیلم (بازگشت جاودانی) توسط احمدوهابزاده در فرانسه دوبله شد.
نام چهار فیلم قبلی به ترتیب: «دختر فراری»،«دختر كولی»، «زن سنگدل» و «تاراس بولبا» بودكه این چهار فیلم، مشكلات عمدهای مانند اندازهنبودن جملات با دهان و لب هنرپیشه، تاریك وكمرنگ بودن فیلمها (به علت پوزیتیو بودنشان)،از بین رفتن موزیك متن و افكتهای صحنه راداشت.
الکساندر آقابیان موسس «داریوش فیلم» نیز تا قبل ازسال ۱۳۲۸ تعدادی فیلم كوتاه تبلیغاتی هم تهیهمیكند اما علاقه او پیگیری امر دوبله بود. تا این كهاز طریق دوستش محمود خسروی كه در سفارتایران در رم كار میكرد، اطمینان حاصل كرد كهدوبله به فارسی در ایتالیا از هر جهت ممكن است سریعا عازم رم میشود، در آنجا تحصیلاتش را دررشته كارگردانی (به شكل آزاد) به پایان میبرد وبعد شروع به كار دوبله میكند.
«آلكس آقابابیان» بنیانگذار دوبله به فارسیدر ایتالیا میباشد و فیلم «سرگذشت فریدونبینوا» را دوبله میكند كه ۱۲ مهر ۱۳۳۱ در سالنسینما دیانا و در هفته دوم در سینما پارک به علتاستقبال مردم به نمایش درمیآید.
سرانجام اولین فیلم در ایران دوبله شد. فیلم فرانسوی «جای پا در برف» كه با نام «مرا ببخش» به نمایش درآمد.
این فیلم در استودیوی «ایران نوفیلم» دوبله شد و در سال ۱۳۲۷ در سینما دیانا و سینما پارك فیلم به نمایش عمومیدرآمد. گفتنیاست دوبله این فیلم حدود یک سال طول کشید.