اپیزود یازدهم چکاوا

این اپیزود تقدیم می‌شود به تورج نصر

تورج نصر

دوبلاژ ایران، در دهه سی و چهل، بهترین روزهای هنری و حرفه ای خودش رو سپری می‌کرد. روزهایی که، عده‌ای از افراد خلاق و با انگیزه، با شناخت درست و ایمانی که به هنرشون داشتند، درِ استودیو های دوبلاژ رو میزدند و بدون هیچ توقعی، به هنر و علاقه واقعیشون سلام می کردند. آدمای زیادی توی این دو دهه به استودیوهای تازه تاسیس و تازه نفس دوبله رفت و آمد داشتند؛ اما از بین این آدما، افراد زیادی قید سختی کشیدن و زدند و همون اول آب پاکی رو، روی دست خودشون و آدم‌های این حرفه ریختند و بی‌خیال این فضای سخت و طاقت‌فرسا شدند. اما اگه پای عشق و علاقه واقعی درمیون باشه، آدما موندن و انتخاب می کنند و چشمشون رو، روی تمام سختی‌های دونسته و ندونسته این مسیر پر پیچ و خم می بندد. تمام اینها را گفتیم تا یادآوری کنیم که اگه هنوز دوبله ایران هست و نفس میکشه، مدیون اسم بزرگانیه که با حضورشون به این عرصه اعتبار بخشیدن و اون رو زنده نگه داشتند. اگه دوستدار جهان کارتون ها و دنیای والت دیزنی باشین، اگه فیلم های کمدی کلاسیک، لحظاتی از زندگیتون رو به اوقات خوش و سرگرم کننده ای تبدیل کرده باشه، قطعا تورج نصر سهم بزرگی در این لحظه های بیادموندنی داره، این شخصیت دوست داشتنی رو انتخاب کردیم تا قدم بذاریم به دنیای شیرین دوبله و سرنوشتی که برای تورج نصر رقم خورد.

علاقه‌ای که آقای نصر به دنیای زیبا و تکرار نشدنی کودکی داشتند و هنوز هم دارند، به اندازه زیاده که با وجود گذشتِ سالهای طولانی از اون دوران، هنوزم هم نمیتونند ازش دور بشند و با مهم ترین و دوست داشتنی ترین فصل زندگیشون همچنان روزگار رو سپری می کنند.

کودکی نوجوونی

شاید براتون جالب باشه بدونید، که گوینده شخصیت های پرشور و شوق فیلم و کارتون های بچگیمون، به اندازه ای در دوران تحصیل خصوصاً دوره ابتدایی بازیگوش بودنه که مهمون موقت مدرسه به حساب میومده و خانواده مجبور بودند که سالی سه بار مدرسشو عوض کند. هنر به اندازه‌ای به ذهن و قلب و روح تورج نصر غالب شده بود که اجازه فعالیت‌های درسی رو ازش گرفته بود و به جای اون، موسیقی جای مهم و موثرتری در زندگیش پیدا کرده بود. یکی از مشوق‌های اصلی آقای نصر، معلم موسیقی ایشون بود که خواسته همیشگیشون از آقای نصر این بود که هیچ وقت از جهان هنر دور نشه و فعالیت اصلیش مرتبط با همین عرصه باشه، چون تمام ویژگیهای یک هنرمند رو در همون دوران بچگی در وجودش احساس کرده بود.
زمان می گذشت و کم کم شخصیت هنری آقای نصر روز به روز کامل تر می شد و دیگه پای هنر تئاتر هم به میون اومده بود و به اندازه ای در این هنر جدی شده بود که روزهای جمعه بچه های محل و مدرسه رو جمع می‌کرد و با یه پول خیلی کوچیک براشون نمایش اجرا می کرد، و به اندازه ای در این کار حرفه ای شده بود که معلم ها از کارش استقبال می‌کردند و با بزرگتر شدن، آقای نصر، اجرا و مسئولیت تئاتر مدرسه رو به عهده گرفت.
دبیرستان کم کم به روزهای آخرش نزدیک می شد و طبق تمام برخوردهای کلیشه‌ای اما سرنوشت ساز، معلم آقای نصر در سن ۱۸ سالگی، ایشون رو با یکی از اساتید بزرگ موسیقی ایران، فریبرز لاچینی آشنا کرد و با آموزش ساز جاز و درام، فصل مهمی رو در زندگی آقای نصر رقم زد. علی رغم لذتی که تورج نصر از این هنر بی حد و مرز می برد اما، حضور در عرصه صدا همیشه براشون جذابیت خاصی داشت. که بلاخره یک روز و توی سلمونی داییشون، صدای جذاب و دلپذیر آقای محمود نوربخش، یکی از اساتید بزرگ دوبله ایران، به سمع و نظر ایشون میرسه و در همون سن ۱۸ سالگی، جرقه حضورش برای ورود به عرصه گویندگی و صدا زده میشه. علی رغم مخالفت خانواده اما، عزم تورج نصر جزم شده بود و ایمان داشت که عرصه دوبله همون اتفاق و مسیریه که همیشه انتظارش رو می کشید.

بعد از وارد شدن به فضای دوبله و گویندگی، آقای نوربخش، تورج نصر روبه علی کسمایی یکی از سردمداران عرصه دوبلاژ معرفی میکنه.دوره کارآموزی رو دو سال تموم پیش علی کسمایی میگذرونه و بعد از اتمام دوره گویندگی، یکی از همکارهای استودیو، نصر رو به آقای مانی که در اون زمان از بهترین و موفق ترین گویندگان و مدیر دوبلاژ ایران بودند معرفی می‌کنه. در کنار حرفه ای و دقیق بودن آقای مانی، اما سخت گیری و جدیتی که در کار داشتند، کار رو تا حدودی برای کارآموزان سخت می‌کرد و شرایط رو تاب نمیوردند و وارد نشده به این عرصه خارج می شدند، آقای نصر هم از گزند این سخت‌گیری‌ها در امان نبود و بعد از دو سال کار و درخواست کارت کارآموزی، با مخالفت آقای مانی روبرو شد. هرچند آقای نصر ناامید نشد و به حرفه ای که سخت وارد شده بود ادامه داد و در سن ۲۳ سالگی یکی از حرفه ای ترین گویندگان آن زمان شد.

سینما
بین این دو سال و کارهای سخت و آسون و کوتاه و بلند عرصه دوبلاژ، با پیشنهاد آقای محمدعلی زرندی و خانم تاجی احمدی، اقای نصر وارد دنیای سینما و فضای کمدی اون زمان شد. به دلیل جنس صدای خاص و منحصر به فرد و شیرینی که داشت اغلب کارهای کمدی و هندی بهش پیشنهاد می‌شد. که چون در چند سال قبل اجراهای متعددی در عرصه نمایش و فضای تئاتری داشت، خیلی راحت و بدون دردسر وارد عرصه تصویر شد. اما به طور دقیق مشخص آقای نصر سال 1350 با فیلم سینمایی زیر بازارچه به کارگردانی رضا صفایی جلو دوربین رفتند و تا قبل از انقلاب در چهار فیلم سینمایی بازی کردند.
دوبله انیمیشن برگ برنده اما برگ برنده اصلی آقای نصر در این راه پر پیچ و خم و پیش بینی نشده، دوبله کارتون و انیمیشن های والت دیزنی بود. در کنار گویندگی فیلم های اون زمان و گاهی هم بازیگری، دوبله انیمیشن و آثار مهم والت دیزنی، سرنوشت هنری آقای نصر رو تغییر داد و علاقه مهم و اصلی ترش، یعنی گویندگی آثار انیمیشنی رو به نقطه ای که همیشه مد نظر داشت و بهش علاقه مند بود رسوند.میدونید که، تفاوت اصلی انیمیشن با فیلم و سریال، عنصر تخیله، که به ما اجازه میده، هر چقدر که دلمون میخواد با توجه به منطق روایی قصه خلاق باشیم منعطف عمل کنیم.

کارتون وودی وود پیکر
انیمه وودی وود پیکر که در سال ۱۹۵۷ یعنی نزدیک به ۶۵ پیش ساخته شد، از کارتون های پر طرفدار دهه های دور ایرانه و گویندگی و نقش اصلی این انیمیشن که در ایران به اسم دارکوب زبله شناخته میشه به عهده آقای نصر بود، که این کارتون، قصه دارکوب شیطونی و روایت میکنه که یک لاشخور همیشه در کمینشه و براش نقشه میکشه، این کارتون زیبا در زمان پخش در ایران، طرفدار های زیادی رو پای تلویزیون می نشوند.

یوگی و دوستان

یوگی و دوستان، محصول سال ۱۹۵۰، یکی دیگر از آثار مهم و ترکیبی هانا باربرا، شرکت تولیدی انیمیشنه که تمام شخصیت هایی که در مجموعه های تولیدی خودش خلق کرده بود رو در انیمیشنی به اسم یوگی و دوستان دور هم جمع کرد، که سردسته این جمع یوگی خرسه بود. صدای منعطف و بانمک آقای نصر، روی شخصیت اصلی این قصه یعنی یوگی خرسه درخشانه و از ویژگی های مهم دوبله این کار به حساب میاد.

دانلد داک

یکی از پرطرفدارترین کارتون هایی که با پخش در ایران، بچه های زیادی رو جلوی تلویزیون میخکوب کرد کارتون دانلد داگ بود که محصول سال ۱۹۳۴ و با اینکه نزدیک به نیم قرن از ساختش میگذره، اما هنوز با بچه ها ارتباط برقرار میکنه. این اثر، قصه اردک ثروتمندی رو روایت می کنه که مسئولیت سه تا از خواهر زاده اش رو به عهده گرفته و گویندگی نقش اصلی این کارتون زیبا رو ما با صدای خاص و پر انرژی آقای تورج نصر می شنویم.
پسر شجاع
شاید یکی از بانمک ترین، اما مرموز  پرهیاهو ترین شخصیت های کارتونی، شیپورچی، گرگ کلکِ انیمه پر طرفدار پسر شجاع باشه. گرگی که از همون اول دشمن قسم خورده پسر شجاع بود و با دسیسه ها و نقشه هایی که برای اون میکشید، منهای حرصی که از بچه های هوادار پسر شجاع در میورد اما قصه رو جذاب تر می‌کرد. صدای این شخصیت خاص و شیطون، متعلق به کسی جز آقای تورج نصر عزیز نبود. با هوش و خلاقیتشون تا جایی که ممکن بود، صدای منعطفشون رو به این گرگ جنجالی و پر هیاهو نزدیک کردن و گرگ شیپورچی پسر شجاع رو برای همیشه موندگار .
کارتون ها و انیمیشن هایی که امروز از تلویزیون ایران پخش شده رو بدون صدای پر از هیجان و انرژی آقای نصر نمیشه تصور کرد. اگر بخواهیم از تمامشون حرف بزنیم شاید ماه ها طول بکشه، تنسی در تنسی تاکسیدو، گربه کارتون گربه سگ، باربا بیو در کارتون بارباپاپا، بنر در عمو جغد شاخدار، بلفی در کارتون بلفی و لیلیبیت، جیمبو، دامبو، دوقلوها، دهکده حیوانات، ایی کیوسان، بسته ناطق، انیمیشن سریالی بتمن، تنسی تاکسید، گربه سیاه، لونی خرگوشه در مأموریت غیر ممکن، کنت مونت کریستو، گوفی، شکرستان، همه اینها با صدای ایشون ماندگار شدند و ماحصل سعی و خستگی ناپذیری نزدیک به ۶۰ سال زندگی مفید و تاثیر گذاره و به نقل از خودشون سعی کردند که لحظه به لحظه تمام این سال ها رو به معنی واقعی کلمه زندگی کنند.

یک گریز مجدد به سینما بزنیم
در سال های اولی که انیمیشن هم به دیگر هنرهای آقای نصر اضافه شده بود، در کنار انیمیشن به دلیل جنس صدایی که داشتند، از گوینده های اصلی فیلم های عاشقانه و هندی شده بودند و آقای مانی معروف و کاربلد، بعد از ۲ سال مجدد، از ایشون خواستند که رول یکی از سه کله پوک فیلم سینمایی سه نخاله رو به عهده بگیرند.جالبه بدونید اولین نقش خارجی که آقای نصر گویندگی کردن در فیلم سینمایی دیوید کاپرفیلد و اولین نقش برای فیلم فارسی، جمله کوتاهی در فیلم سینمایی قیصر مسعود کیمیایی بود.

نقش شیرین استن لورل
آقای حسن عباسی که از گویندگان درخشان دوبلاژ ایران بود در سن کوتاه ۴۱ سالگی از دنیا میره و استن لورل تلویزیون و سینمای ایران بی صدا میمونه، آقای تورج نصر در اون زمان، بهترین جایگزین برای این شخصیت شیرین و دوست داشتنی بود و با صداسازی بانمک و خاصی که به شخصیت لورل، در سری فیلم های لورل هاردی میده، این کمدی کلاسیک رو برای همیشه در ایران ماندگار می‌کنه.
شاید یکی از فیلم های ماندگار سینمایی آقای نصر، تنها در خانه با بازی دنیل استرن، در نقش مارو، دزد دست و پا چلفتی شب‌های کریسمس باشه. که این نقش هم با صدای درست و کنترل شده ایشون در آرشیو تلويزيون، برای همیشه ماندگار شد. سالهای دور از خانه، گذرگاه تاریک، پدرخوانده، و بسیاری از فیلم و سریال های کره ای، از دوبله های درخشان و تکرار نشدنی تورج نصر هستند.

بازیگری در بعد از انقلاب
در دهه‌ی شصت، وقت این رسیده بود که مخاطب در کنار صدای آقای نصر، با بازیگری سیمای ایشون آشنا بشه و چه اثری بهتر از آقای شهروندی، که داستان کارمندی رو روایت می‌کنه که به دلیل ساده لوح بودنش، مدام توی دردسر می‌افته، جنس بازی درجه یک و هویت دقیق و درستی که آقای نصر به این شخصیت داد سریال آقای شهروندی رو برای همیشه در ذهن مخاطبان اون زمان که الان احتمالاً میانسال یا پیر هستند ماندگار کرد. فیلم ها و سریال هایی مثل فیلسوف احمق، دام نامرئی، اتل متل توتوله، پنج تا پنج، تنبل قهرمان، صداست که می ماند، مبارک، حمله خرچنگ ها، حسنک، محله گل و بلبل و افسانه هزارپایان از دیگر آثار آقای نصر هستند.

نوار قصه
زمانی که هنوز انیمشن ها تو قالب سیدی و دی و دی تو خونه ها جا خوش نکرده بودند، وقتی هنوز اینترنت در دسترس ترین رسانه ممکن نبود و نمیتونستیم کارتون ها و انیمیشن های مختلف دنیا رو از پلتفرم های داخلی و خارجی ببنیم. زمانی که هنوز شنیدن قصه هم به اندازه دیدنش جذاب بود و کوچولوهای دهه پنجاه، شصت و هفتاد رو سرگرم می‌کرد. آقای تورج نصر با خلاقیت و ذوقی کودکانه که در وجود بالغش نهفته بود، با تاسیس شرکت بهنوش و همکاری نادره سالار پور، نوار قصه رو به کودکان ایران هدیه دادند و بچه ها با یه کاست و یه ضبط صوت به دنیای قصه های دست نیافتنی میرفتند و حکایت هایی که هیچ وقت براشون از کتاب های قدیمی و جدید خونده نشده بود رو، نه یه بار، بلکه چند مرتبه گوش می‌کردند. نوار قصه ها رو به همراه کتاب هایی که طراحیشون با خود آقای نصر بود به همراه آهنگسازی بی نظیر آقای عماد رام‌ که اون زمان آهنگساز مطرح و رییس ارکستر اداره فرهنگ و هنر بود، به طرفدارن قصه و سرگرمی عرضه می‌کردند. نزدیک به ۳۷ نوار قصه در شرکت بهنوش تهیه شد و نوار قصه زبون دراز یکی از معروف ترین و شیرین ترین نوار قصه های اون زمان بود.

رادیو
یکی دو سال بیشتر از انقلاب نگذشته بود که جنگ، ویران کننده ترین اتفاق ممکن، گریبان ایران رو گرفت و سالهای طولانی مردم ایران رو درگیر خودش کرد. هنرمندان اون زمان که با وجود تغییرات قبل و بعد از انقلاب بلاتکلیف مونده بودند، مثل بقیه اقشار جامعه آسیب زیادی به حِرفَشون وارد شد. آقای نصر بعد از انقلاب و به دلیل شروع جنگ تا هشت سال بیکار بودند که بالاخره از سال ۱۳۶۷ و همکاریشون با حمید منوچهری، مجددا فعالیت خودشون رو با رادیو شروع کردند و مدتی بعد، یکی از مهم‌ترین مهره های پرطرفدارترین برنامه رادیو ایران، صبح جمعه با شما شدند. این برنامه پر طرفدار که کُلنگش از سال ۱۳۵۰ خورده شده بود، در دهه های ۶۰ و ۷۰ هم ادامه داشت و با وقفه که در دهه هشتاد و اوایل دهه نود داشت، در سال ۱۳۹۷ مجددا احیا شد. صدای آقای نصر و طنازی های ایشون در کنار بقیه گویندگان به گرم و صمیمی شدن این اثر کمک زیادی کرد و خلاقیت و تلاش منوچهر نوذری تاثیر بسیار زیادی روی شهرت و محبوبیت این برنامه داشت.
نخستین وعده دیدار
نکته جالب اینه که صدای کلاسیک و منحصر به فرد آقای تورج نصر و میتونید در دوبله مجدد اولین فیلم سینمایی دوبله شده ایران ببینید و بشنوید، و متوجه بشید که منهای کنترل صدای بی نظیرشون، انگار، زمان برای دوبله این فیلم به عقب برگشته و با همان ظرافت و دقتی که در دهه سی و چهل، دوبله می‌کردند، این اثر زیبا رو با گویندگی بی نظیرشون، به یادگار گذاشتند.
سخته، خیلی سخته که چند دهه هنرنمایی بی وقفه، خلاق و درخشان رو در چند سطر خلاصه کرد. هنرمندانی که نسل های مختلف و متفاوت رو دیدند و با تمام مشکلات و محدودیت‌هایی که در شغلشون دارند، سعی می‌کنند با صداقت، با مسئولیت و تلاشگر باشند، شریف بمونند و شریف زندگی کنند. بدون هیچ تردیدی، آقای تورج نصر عزیز و نازنین، جزو همین دسته از افراد هستند، هنرمندی که هنرش رو با دنیای بچه ها و بزرگسالان تقسیم کرد و از تخیلات و تصوراتشون و از چیزی که قراره بشنوند مراقبت کرد. هنرمندی که امانت دار حرفه اش بود و همچنان متعهد تر از قبل به فعالیت‌های سودمند و موثرش ادامه داد.

آقای تورج نصر عزیز، بابت تعهدی که به هنرتون دارید و لحظه ای از دست نمی کشید، بابت تمام لحظاتی که بچه ها رو به سرزمین رویاها بردید و با صدای منحصر به فردتون، اونها رو هم فکر و همراهِ تمام شخصیت های کارتونی و دست‌نیافتنی کردید ممنونیم.برای شما سلامتی و حال خوب آرزو می کنیم سرتون سبز و نفستون گرم میشه

امتیاز دهی به این مطلب