تاریخچه استودیوهای ضبط صدا در ایران و جهان
استودیو های ضبط صدا در جهان
استودیو ضبط صدا، معادل آجر و ملات و تجهیزات برای گویندگان و نوازندگان است. بسیاری از استودیوهای ضبط به اندازه‌ی موزیسین‌هایی که در آنجا شاهکار خلق کرده‌اند معروف هستند مانند: استودیو Sun، Muscle Shoals، Motown، Electric Lady، Trident و Sunset.
تاریخچه‌ای از ضبط صدا
ریشه‌ی استودیو ضبط صدا به مخترعین قرن نوزدهم برمیگردد؛ مخترعانی همچون توماس ادیسون و الکساندر گراهام که زمینه را برای صنعت ضبط صدا فراهم کردند. همزمان با جنگ جهانی اول، استودیوهای ضبط صدا در شهرهای بزرگ سراسر جهان پدیدار شد، که شامل اولین استودیو OKeh (یک نماد ضبط آمریکایی) در نیویورک که توسط Otto KE Heinemann در سال ۱۹۱۸ تاسیس شده است. در آن برهه از زمان که میکروفون‌ها و تقویت کننده‌ها توانایی ادغام شدن به صورت اکترونیکی باهم و ایجاد یک صوت و سیگنا واحد را دارا شدند؛ تحولی بزرگ در صنعت ضبط صدا به وجود آمد.
در دهه‌ی ۳۰ استودیوهای ضبط روی فروش موسیقی متن فیلم‌ها متمرکز شده بودند. با آمدن دهه ۴۰ ایده‌ی آن که این استدیوهای ضبط میتواند نقش اساسی و مهمی از نظر تجهیزات و جو در ایجاد یک موسیقی عالی داشته باشند، به وجود آمد. شرکت های ضبط مانند RCA که در نیویورک و شیکاگو و هالیوود استودیو دارند، ددکا (Decca) شرکت ضبط جهانی و ضبط کلومبیا (Columbia)، روی تکنیک‌های ضبط تمرکز کردند. پس از جنگ نیز شاهد ظهور استودیوهای ضبط صدای مستقل و و مهم مانند رادیو ضبط در هالیوود ، استودیوهای گاتهام در نیویورک و برن(Barn) در نشویل بودیم.
پایونربیل پاتنم (Pioneer Bill Putnam)، معمار اولیه استودیو ضبط مدرن، در استودیو خودش به نام Chicago’s Civic Opera از تکنیک هایی استفاده کرد که به مهندسی ضبط مدرن تعریف میشوند؛ مانند استفاده از نوار و ترک‌های مختلط. او با این کار خلاقیت را گسترش داد. آلبوم پیشگامانه چارلی پارکر که در سال‌های ۱۹۴۹ و ۱۹۵۰ ضبط شد؛ پلی به زمان تغییر و دگرگونی صنعت ضبط زد.
اولین استودیو ضبط (Abbey Road)
هنگامی که بیتلز(Beatles) در آگوست سال ۱۹۶۹ از عبور یک گورخر از خیابان جان وود در لندن برای کاور جلد آلبوم خود به نام Abbey Road عکاسی میکرد، در حال جشن گرفتن کنار ساختمانی بودند. ساختمانی که نقش اساسی در کمک کردن به آن ها برای تصاحب دنیای موسیقی را داشت و در همین فرآیند Abbey Road را به یکی از مشهورترین استودیوهای ضبط جهان تبدیل کرد.
این استودیو در سال ۱۹۳۱ ابتدا با عنوان استودیو EMI افتتاح شد و در سال های ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۲ با ضبط آلبوم های بیلتز مشهور شد. تعدادی زیادی از هنرمندان فعلی مانند Ed Sheeran و Lady Gaga برای ضبط به این استودیو آمده اند. امروزه گردشگران زیادی به آنجا میروند تا با البوم معروف بیلتز که در آنجا ضبط شده عکس بگیرند.
تولد استودیو خورشید ( Sun)
در ۳۰ ژانویه سال ۱۹۵۰ سام فیلیپس که یک جوان با استعداد ، دی جی و مهندس رادیو از آلاباما بود یک گاراژ ماشین در خیابان اتحادیه در تنسی را به خدمات ضبط منفیس تبدیل کرد.
فیلیپس درهای استودیو خود را به روی آماتورها باز کرد و سعی کرد نوارها را با نمادهای اصلی و بزرگ ضبط بفروشد. او توانست خیلی زود افرادی مانند هاولین وولف (Howlin’ Wolf ) و بیبی کینگ (BB King ) را به استودیو خود جذب و استودیواش را به مهد راک و r&b تبدیل کند. استودیویی که دنیای موسیقی را تغییر داد؛ استودیویی فروتنانه، یک مغازه کوچک با محیط ۲۰ در ۳۵ فوت و یک اتاق کنترل کوچک. در طی ۱۴ ماه او با ضبط گربه های دلتای او (His Delta Cats) از جکی برنزستون (Jackie Brenston) به رهبری ایکه ترنر Ike Turner) )، سرود موشک ۸۸، که به عنوان اولین ضبط rock & roll در نظر گرفته میشود ؛ به طلا دست پیدا کرد.
در سال ۱۹۵۲ فلیسپس برچسب خورشید خود را با نماد ۱۱ پرتوی آفتاب روانه کرد و به کشف افرادی مانند الویس پریسلی Elvis Presley، جری لی لوئیس Jerry Lee Lewis، روی اوربیسون Roy Orbison، کارل پرکینز Carl Perkins و جانی کش Johnny Cash پرداخت. فیلیپس در به دست آوردن بهترین نتیجه ازاتاق آکوستیک، استاد بود. پسرش جری فیلیپس می گوید: “او همیشه سعی در ایجاد صدا داشت.” “او احساس کرد که استودیو آزمایشگاه اوست. موسیفی‌های ساخته شده در ضبط خورشید پر از آزمایش بوده و تکنیک های اکو فیلیپس به خلق ضرباتی مانند Blue Moon Of Kentucky برای پریسلی کمک کرد. مشکل بزرگ فیلیپس این بود که استودیو خورشید تنها دارای سیستم پخش ابتدای بود و نمی توانست با شرکت‌های بزرگ ضبط ملی رقابت کند. در اواخر سال ۱۹۵۶ ، RCA قرارداد پریسلی را از فیلیپس با ۳۵۰۰۰ دلار خریداری کرد.ا ین استودیو در سال ۱۹۰ بسته شد و ده سال پس از در گذشت پریسلی یعنی در سال ۱۹۸۷ دوباره باز شد. استودیو خورشید اکنون یک مقصد گردشگری محبوب است و هنوز هم جلسات ضبط شبانه را ارائه می دهد.
استودیو کاپیتول(Capitol)
همزمان با ترک پریسلی از استودیو خورشید، طراحی های استودیو با پیشرفت چشمگیری روبه رو شد؛ زمانی که ساخت استودیو ضبط کاپیتول به اتمام رسید. استودیو کاپیتول در سال ۱۹۵۶تکمیل و افتتاح شد. یک ساختمان ۱۳ طبقه که یکی از نمادین ترین ساختمان های لس آنجلس است. این ساختمان توسط لویس نیدورف Louis Naidorf)) طراحی شده است. مایکل روتینگر که بعنوان یک پیشگام تکنیک های صوتی مدرن است؛ اولین ضبط را در آنجا دارد. در طول دهه‌های آینده افرادی مانند بابی جنتری ، پگی لی ، نات کینگ کول ، گلن کمپبل و کینگستون تریو در این استودیو هالیوودی ضبط داشته اند.
برج کاپیتول به اتاق های اکویش که بخشی از یک انبار بتونی زیرزمینی است نیز معروف شده است. این اتاق ها توسط گیتاریست افسانه ای و مهندس صدا لس پاول Les Paul)) طراحی شده تا صدای منعکس شده‌ی بهتری بدست بیاید. این اتاقک ها میتوانند تا ۵ ثانیه انعکاس را ارائه دهند واین ارتعاشات خوب دلیل ایجاد صداهای کلاسیک در آهنگ The Beach Boys بود. بیش از گذشت ۶۰ سال این استودیوی افسانه ای ضبط هنوز هم با چند مرمت و بازسازی تجهیزات کار می کند.
هیتسویل ایالات متحده(Hitsville USA)
در سال ۱۹۵۹ بری گودری دفتر و گاراژ یک عکاس سابق را به یک استودیو تبدیل کرد و نوشته‌ای روی آن گذاشت که این گونه خوانده میشود “Hitsville USA”. موتاون ، به طرز حیرت آوری موفق بود. او توانست طی ۷ سال، ۷ خانه همسایه‌هایش در بلوار West Grand در شهر Detroit به استودیو ی خود اضافه کند. این استودیو ضبط صدا به سرعت به یکی از موفقیت ترین تجارت آفریقایی – آمریکایی موسیقی در دنیا شد. در این هیچ شکی نیست که Motown صدایی بود که موسیقی آمریکا را برای همیشه تغییر داد. او راهی را برای برخی از هنرمندان تاثیرگذار مانند جکسون فایو، استیو واندر، ماروین گی و…. فراهم کرد. امروزه این استودیو کار نمیکند و به موزه تبدیل شده است و گردشگران از سراسر جهان برای بازیدید به آنجا میروند.
استودیو تریندت در لندن (Trident)
ای استودیو در سال ۱۹۶۷ توسط نورمن شفیلد در بریتانیا اففتاح شد. در اواخر دهه ۶۰ و ۷۰ بسیاری از هنرمندان تاثیرگذار مانند: دیوید بووی، بیلتز و… از درهای آن عبور کردند. آن‌ها اولین کسانی بودند که از فناوری مدرن مانند کاهش نویز دالبی و حلقه هاس هشت چرخ برای چرخاندن استفاده کردند که باعث تغییر در ضبط موسیقی شد. متاسفانه این استودیو اوایل دهه ۸۰ خریداری و تعطیل شد.
استودیو (Muscle Shoals)
در سال ۱۹۶۹ توسط بخش آهنگ و ریتم Muscle Shoals در آلاباما افتتاح شد و جزو اولین استودیوهایی بود که توسط موسیقدان‌ها اداره میشد. یکی از اولین آلبوم های ارائه شده توسط این استودیو، آلبوم Cher’s debut به نام بزرگراه ۳۶۱۴ جکسون بود. از سال های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۸ این استودیو بیش از ۲۰۰ آلبوم ازهنرمندانی چون Bob Dylan، Lynyrd Skynyrd، Duane Allman و…ضبط کرده است.
استودیوی صدای شهر (Sound City)
در سال ۱۹۶۹ در لوس آنجلس افتتاح شده و از آن زمان به بعد برای هنرمندان نمادین، از Diana Ross گرفته تا Fall Out Boy ضبط انجام داده است. بسیاری از مردم این استودیو را به لطف فیلمی به کارگردانی Foo Fighters’ Dave Grohl میشناسند. این استودیو همچنان پابرجاست و از به مشتریانی که می آیند و ضبط انجام میدهند خدمات ارائه میشود.
استودیو هوا (Air)
استودیوهای هوایی در لندن توسط جورج مارتین در سال ۱۹۶۹ افتتاح شد. این روزها به خاطر خصوصیات آکوستیک که از جهات مختلفی بی نظیر و متمایز هستند شناخته شده است. اگر در پرداختن فیلم یا موسیقی کلاسیک قرار دارید ، باید بدانید که این به راحتی یکی از بالاترین فضاهای ضبط نمایه در این حوزه است؛ و این به این دلیل است که استودیوهای زیادی در جهان وجود ندارند که توانایی داشتن تعداد زیادی از نوازندگان با ضبط صدایی با کیفیت را داشته باشند. گذشته از کار استودیو در فیلم ، بسیاری از هنرمندان بزرگی مانند Coldplay و Kate Bush در اینجا ضبط انجام داده‌اند.
استودیو های ضبط صدا در ایران
اما اگر به سراغ استودیوها در ایران برویم از جمله قدیمی‌ترین استودیوهای ضبط صدا میتوان استودیو هشت، استودیو بل و استودیو پاپ را نام برد.
استودیو هشت
به عنوان یکی از قدیمی ترین استودیوها در ایران باید استودیو هشت را معرفی کرد. استودیو هشت در سال ۱۳۱۹ در چهارم اردیبهشت ماه در جاده قدیم شمیران افتتاح شد و بعدها در سال ۱۳۲۷ به میدان ارگ در تهران نقل مکان کرد و کم کم شبکه‌های صدا از این استودیو خارج شدند و فقط نمایش‌های رادیویی برای این استودیو ماند. با این که در این استودیو بیشتر نمایش ضبط میشود، اما افرادی مانند استاد بنان دراین استودیو آواز خوانده‌اند. استودیو هشت چندین سال پیش بازسازی شده‌است که بسیاری از هنرمندان و پیشکسفتان از این حرکت احساس نارضایتی کرده‌اند. آن‌ها بر این باور بودند که باید با این ساختمان و بنا به عنوان یک آثار باستانی برخورد میشد و به جای بازسازی، مرمت صورت میگرفت. ضبط برنامه‌های خاطره انگیزی چون داستان شب، صبح جمعه و گل‌ها در این استودیو انجام شده‌است. افراد بزرگی مانند عباس مصدق، فخری پازکی، نصرتااله محتشم، آذر دانشی، صادق بهرامی و… در این استودیو فعالیت داشتند. لازم به ذکر است اذان استاد موذن زاده نیز در این استودیو ضبط شده است. این استودیو بعد از ۸ دهه همچنان به فعالیت خود ادامه میدهد و کسانی که در بخش رادیویی فعالیت میکنند را پذیرا میشود.
استودیو بل
طرح پروژه استودیو بل در سال ۱۳۴۴ با توصیه و پیشنهاد مرتضی حنانه و جواد معروفی به مهندس سید علی اکبر نکوگر، رئیس دپارتمان صدای سازمان رادیو و تلوزیون ملی ایران،ریخته شد. یک سال بعد یعنی در سال ۱۳۴۵ مسئولیت نظاره بر پروژه را مهدی برکشلی؛ و مسئولیت اجرایی را پرفسور لیاقتی برعهده میگیرند. این استودیو در سال ۱۳۴۶ اولین فعالیت‌های رسمی خود را آغاز میکند و آثار زیادی در آنجا ضبط میشود. آثاری از مرتضی حنانه، جواد معروفی، جلیل شهناز، سرودهای انقلابی استادان محمد رضا لطفی،محمدرضاشجریان، حسین علیزاده و… در سال ۱۳۷۳ تجهیزات فیلمسازی و مونتاژ هم به این استودیو اضافه میشد. از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۷ استودیو بل شروع به نوسازی و مدرنسازی میکند. فعالیت استودیو بل در سال ۱۳۸۷ با تجهیزات و امکاناتی مدرن و به روز شده دوباره آغاز میشود و همچنان نیز در این استودیو ضبط انجام میشود. این استودیو دارای اولین برند فوق حرفه ای AMS در آسیا ست.
استودیو پاپ
استودیو پاپ در سال ۱۳۴۹ توسط الکسان پادماگریان افتتاح شد. الکسان پادماگریان یک دندانپزشک علاقه مند به موسیقی بود و استودیو پاپ را با هزینه شخصی خودش ساخته است. این استودیو دارای امکانات اولیه و ابتدایی برای ضبط صدا بوده و به همین دلیل موسیقی ایران توانایی رقابت در عرصه جهانی را نداشته است. اما در سال ۱۳۵۰ ویگن داوودی ، از صدابرداران مشهور ایرانی، با سرمایه‌گذاری روی این استودیو توانست امکانات استودیو را با خرید دستگاه‌های جدیدتر از سویس افزایش دهد. پس از این اتفاقات اولین ضبط حرفه‌ای با صدابرداری ویگن در ایران اتفاق افتاد. آشنایی نوازندگان و عوامل ضبط با روش‌ها و متودهای جدید نیز با اقدامات و تلاشهای موسیقدان ایرانی به نا مواروژان انجام شد. صدابرداری در استودیو پاپ تا سال ۱۳۵۰ برعهده آقای ویگن بود اما از آن سال به بعد این مسیولیت به محسن کلهر که صدابردار موسیقی و دوبلاژ ایرانی بود واگذار شد. این استودیو همچنان به فعالیت خود وضبط صدا ادامه میدهد. از جمله آثار ضبط شده بعد از انقلاب در استودیو پاپ میتوان به: آلبوم موسیقی «فاصله» با صدای محمد اصفهانی، آلبوم‌های «مسافر» و «دهاتی» با صدای شادمهر عقیلی، آلبوم «شب سربی» با صدای نیما مسیحا و….اشاره کرد.
استودیو چکاوا
استودیو چکاوا را میتوان یکی از استودیو ها و پلتفرم های ضبط و ارائه آنلاین نریشن معرفی کرد ، استارت آپ چکاوا راهکاری جدید و آنلاین برای ضبط صدا و نریشن ارائه داده که در آن شما میتویند به صورت غیر حضوری و آنلاین گوینده مورد نظرتون رو انتخاب کنید متن رو توسط همکاران ما در چکاوا نهایی کنید و بعد از ثبت سفارش نریشن را تحویل بگیرید.
در چکاوا ما با بیش از ۲۰۰ گوینده حرفه ای، نیمه حرفه ای ، گوینده کودک و گویندگان خارجی زبان همکاری میکنیم و شما میتوانید با توجه به نیاز و سلیقه گوینده مورد نظر را از میان تمامی صداهای حاضر انتخاب کرده و بعد از دو الی سه روز کاری نریشن مورد نظر را دریافت کنید ، برای سفارش با شماره ۰۲۱-۸۸۸۹۸۳۸۳ تماس گرفته و یا به سایت چکاوا مراجعه کنید
اشتراک گذاری این مطلب
عضویت در خبرنامه چکاوا
با خبرنامه چکاوا، گویندگی را به سادگی یادبگیرید
مطالب مرتبط
سایت چکاوا، جایی برای جست و جو در دنیای صدا و نریشن
صداها بخش مهمی از زندگی همه ما هستند و بخش عظیمی از ارتباط ما با بیرون توسط صدا صورت می‌گیرد، از عهد قدیم و رادیو گرفته، تا دنیای امروز
چگونه فیلم ها زبان باز می کنند؟
منبع: ماهنامه سینمایی فیلم- شماره ۱۴۵ نویسنده: سعید کاشفی دوبله فیلمهای خارجی هنگامی که یک فیلم خارجی خریده می شود، همراه با فیلم، یک