دانشگاه ها و سرفصل دوبله

مشخصات کلی برنامه آموزشی گویندگی و دوبله

دوره کارشناسی حرفه ای گویندگی و دوبله با هدف ارتقاء سطح دانش و مهارت گویندگان و دوبلرها در رسانه و نیز افرادی که در آستانه ورود به این شغل می باشند برنامه ریزی شده است رویکرد اصلی در برنامه ریزی این دوره پرداخت عمیق و کاربردی به مفاهیم اصلی و مطرح در حوزه گویندگی و دوبله باشد.

مولفه های یک گوینده و دوبلور موفق در سیمای جمهوری اسلامی ایران از منظر روانشناسی اجرا و خصوصیات فردی و مهارت های او در بکار گرفتن این تواناییها باز شناسایی جایگاه گوینده و دبلور در برنامههای تلویزیونی و بررسی این جایگاه و نقش آنها در برنامههای کنونی سیما مبانی نظری و شاخصههای کیفی اجرا در ساختارهای مختلف برنامه های سیما مانند برنامه های مختلف خبری و … و بیان تفاوتهای گوینده در آنها و ویژگیهای آنها در هر قالب برنامه ای به همراه بررسی نقش سایر عوامل مانند ،سردبیر تهیه کننده و پژوهشگر یا تیم پژوهشی در ارتباط با کار صدا پیشه حائز اهمیت است.

بر همین اساس سواد رسانه ای نوعی درک متکی بر مهارت است که بر اساس آن میتوان انواع رسانه ها و همچنین تولیدات رسانه ای را از یکدیگر تفکیک و شناسایی ،کرد در واقع سواد رسانه ای آمیزه ای از تکنیکهای بهره وری موثر از رسانه ها و کسب بینش و درک برای تشخیص آنها از یکدیگر و همچنین قدرت درک نحوه کارکرد رسانه ها سازی در آنهاست صداپیشگی در تلویزیون به دلیل شرایط اجرا و اثرگذاری بر افکار عمومی از ظرفیت ها و پیچیدگی های خاصی برخوردار است شاید بتوان گفت بخش بزرگی از ثقل تولید یک برنامه موفق تلویزیونی بر دوش صداپیشه است. صدا پیشه در حقیقت آخرین حلقه فرآیند ارتباطی است زیرا با اجرای اوست که هدف پیام رسانی محقق می شود و این فرآیند کامل می.شود به همین جهت یک صدا پیشه تلویزیونی شایسته است از جنبهه ای مختلف شرایط ویژه ای را دارا باشد؛ فن ،بیان آشنایی با ارتباطات غیر کلامی مخاطب شناسی روانشناسی اجتماعی و شناخت فرهنگ و زبان عامه و غیر رسمی لازمه موفقیت در این حرفه است گزیده ،گویی علمی بودن و مفید بودن گفتار مجری بیش از سخن درازی و پر طمطراق گویی اهمیت دارد ضمن اینکه تسلط مجری بر بدن و حرکات آن و مهارت در ارتباطات غیر کلامی به ویژه برای مجریان و گویندگان سیما از اهمیت روانشناختی زیادی برخوردار است.

به گفته کارشناسان رسانه شناخت از ،مردم ،هوشمندی قدرت ،تجسم قریحه ،طنز درک و پردازش مسائل فرهنگی ،اجتماعی توانایی کار گروهی و شفقت و همدردی با مردم صدای خوب و مناسب مولفه های قطعی یک صدا پیشه را دهند. علاوه بر این هماهنگی اجرا با محتوا و ساختار برنامهها از ویژگیهای تخصصی در اجرا می باشد وجود چنین شخصی در یک برنامه تلویزیونی باعث جذب مخاطبان بیشتر، محبوبیت برنامه و در نهایت دستیابی به اهداف رسانه ای می شود.

صداپیشه به مثابه بازیگری است که در قالب و ساختاری متفاوت به ایفای نقش دست میزند و باید به هنر نمایش و بازیگری نیز آشنا باشد چراکه تمام مولفههایی که در هنر نمایش مطرح است بر کار اجرا نیز حاکم است و اتفاقاً به دلیل نزدیکی موقعیت نمایش به واقعیت در اجرا این ایفای نقش ملموسانه تر جلوه میکند لذا تصنعی بودن اجرا و گفته های صدا پیشه به دورویی و ریاکاری معنا میشود. رسالت اخلاقی این حرفه بسیار سنگین تر از بازیگری است.

تعریف و هدف

با توجه به اهمیت رسانه ها در هدایت افکار عمومی و آموزش، اجتماعی تلاشهای تحقیقاتی در جهت بهبود عملکرد این رسانه ها روز به روز در حال توسعه می.باشد بر این اساس با توجه به محتوای برنامه های رسانه ها پژوهشگران در تلاش هستند تا ضمن بازشناسی و درک بیشتر هر یک از عناصر تاثیرگذار در این رسانه زمینه بهبود کمی و کیفی آن را برای دست اندرکاران امر فراهم نمایند.

در محتوای ،رسانه انواع برنامه ها با ساختارهای مختلف وجود دارد که در یک شکل کلی میتوان آنها را به دو نوع نمایشی و غیر نمایشی تقسیم بندی کرد در ساختار برنامههای غیر ،نمایشی انواع برنامههای رسانه گفتگو محور، مسابقه ها و برنامههای ترکیبی قرار میگیرد که در اکثر آنها مجری یا گرداننده فعال در صحنه نقش مهمی را در جذب مخاطب فراهم می کند صدا پیشه به عنوان یک عنصر کلیدی در موفقیت رسانه، امروزه از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است و شبکه های تلویزیونی برای بهره گیری هرچه موثرتر از آن به دنبال راههای شناسایی و پرورش استعدادهای ویژه در این حوزه هستند.

گستردگی حوزه گویندگی باعث شده است تا شاهد ظهور حوزههای تخصصی در امر گویندگی و مجری گری باشیم گوینده برنامه ها وظیفه دارند تا بیننده را پای دستگاههای گیرنده نشانده و با تبحر خود در اجرا در زمانی معین شنونده را با خود و برنامه همراه سازند.

ضرورت و اهمیت

با توجه به اهمیت و حساسیت شغل گویندگی و اجرا در رسانه ملی برنامه ریزی و اجرای این دوره آموزشی ضروری تشخیص داده شد.

با مروری بر فهرست برنامههای شبکههای مختلف رادیو و تلویزیونی، با تعداد زیادی از برنامههایی مواجه میشویم که با حضور صداپیشهها اداره می.شوند توانایی این صدا پیشهها و میزان تاثیر آنان در جلب مخاطب از موضوعات مهمی است که برای توفیق رسانه رادیو باید مورد بررسی دقیق و جداگانه ای قرار گیرد اما این که تا چه حد این صداپیشه ها تحت آموزش و تمرینهای برنامه ریزی شده قرار گرفته اند جای تامل بیشتری دارد.

در این راستا مدیران شبکه ها گروه های ،تولیدی تهیه کنندگان سردبیران و مدیران برنامه ها با شناخت بیشتر نیازمندیهای آموزشی این عنصر کلیدی در برنامه های خود میتوانند گامهای موثری را در راستای بهبود کیفیت آنها بردارند. گوینده رادیو به عنوان اجراکننده یک برنامه خط اول تماس با بیننده و ویترین سلیقه مدیران یک شبکه است. با توسعه کیفی شبکه های صدا و برنامه سازیهای متعدد صدا ، سیما و سینما فرصت ظهور و حضور گوینده و دبلور مختلفی را بخصوص در نسل جوان به وجود آورده است که اغلب بدون گذراندن دوره آموزشی خاص وارد این حرفه شده اند. پیامد چنین رویدادی در سیما افزایش انتقاداتی است که از سوی کارشناسان رسانه به رویکرد فوق در سیما دیده می شود. تورق مطبوعات و گشت و گذاری در وبهای فارسی به خوبی حاشیه هایی را نشان میدهد که ناخواسته از حضور نادرست اشخاص به عنوان گوینده و دبلور یا ضعف مدیریت و کارگردانی برنامه ها بخصوص زنده در افکار عمومی ایجاد شده است. هرچند که در سال های اخیر با پیگیری کارشناسان رسانه و صاحبنظران با تاکید بر آموزش و نحوه انتخاب صداپیشه ها در رسانه تلاشهای چشمگیری انجام پذیرفته است اما به نظر میرسد با توجه به حساسیتهای موجود، نیاز به توانمند سازی و ارتقای دانش صدا پیشه ها در رادیو و فیلمهای تلویزیونی و سینمایی بیش از همیشه احساس می شود. نقش و جایگاه صداپیشه در انواع برنامه های ،رادیویی تلویزیونی و سینمایی برای تمامی دست اندرکاران برنامه سازی و حتى مخاطبین محرز و شناخته شده است بسیاری از صداپیشه ها توانسته اند با اجرای موثر و توانمند خود محتوا و جاذبه های برنامه های رسانه را به بیشترین سطح توجه و تایید مخاطبین برسانند و در مواردی آن را به لحاظ کیفی تنزل دهند.

توانایی ،صداپیشه حاصل ،تجربه دانش و تسلط به موضوع و شناخت او از مخاطب است ظرفیت های بالقوه موجود صدا پیشه ها در سایه آموزش مناسب میتواند بالقوه و در سطح تاثیر مطلوب خود قرار گیرد متاسفانه در موارد متعددی صداپیشه ها از طریق آزمایش و خطا در برنامه ها تواناییهای اولیه را کسب می کنند این نکته میتواند ناشی از ضعف آموزشهای پیش از خدمت یا حتی فقدان برگزاری دوره های آموزشی با هدف یاد شده باشد از سوی دیگر با توجه به تغییر فنآوری های ارتباطی و تغییر نیازهای مخاطبین تواناییها و شیوه های مورد نیاز برای صدا پیشه موفق بودن به طور دائم در حال تغییر و تحول است بر این مبنا صدا پیشه که در طول فعالیتهای خود در مسیر آموزش قرار نگیرند نیز نمی توانند اثر بخشی پایدار در حوزه کاری خود داشته باشند.

از سوی دیگر صداپیشه به عنوان یک شخصیت رسانه ای که در یک نگاه کلی و عمومی نقشی بسیار مهم و تاثیر گذار در جذب مخاطب دارد باید با داشتن مجموعه ای از ویژگیهای ذاتی و اکتسابی در اجرا یاری رسان برنامه سازان در دستیابی به اهداف رسانه ای .باشد این ویژگیها که دایرهای وسیع از خصوصیات شخصی تا تبحر در برقراری ارتباط با مخاطب از راههای مختلف و تسلط بر موضوع و مضمون کار و همچنین شناخت مخاطب را در بر میگیرد در نهایت به توفیق اجرا و در نتیجه محبوبیت برنامه در نزد مخاطبان می انجامد و علاوه بر آن در معدودی از موارد نطفه شکل گیری سبکهای اجرایی را منعقد می سازد.

قابلیت ها و توانمندهای مشترک فارغ التحصیلان :

الف – تجزیه و تحلیل رخدادها و ارائه راه حل بهینه

ب – برنامه ریزی انجام کار و هدایت کار گروهی

پ – مدیریت و آموزش افراد تحت سرپرستی و انتقال اطلاعات فنی

ت – بهبود و مستندسازی فرایندهای انجام کار و ارائه گزارش نتایج فعالیتها

ث – کارآفرینی خلق و راه اندازی عرصههای جدید کسب و کار

ج – برقراری ارتباط موثر در محیط کار

چ – برنامه ریزی به منظور رعایت الزامات ،بهداشت ایمنی و محیط زیست (HSE)

ح – برنامه ریزی به منظور رعایت اخلاق حرفه ای

خ – تصمیم سازی و تصمیم گیری بخردانه

د – تفکر نقادانه و اقتضایی

ذ – خلاقیت و نوآوری

قابلیتها و توانمندیهای حرفه ای فارغ التحصیلان :

قابلیتها و توانمندیهای مشترک:

1- خواندن شعر و نثر کلاسیک فارسی

2- بیان صحیح زبان فارسی

3- شناخت علائم کاری

4- شناخت انواع متن های گویندگی

5- اجرای رپرتاژ برنامههای مختلف ،هنری، ورزشی خبری و ….

6-  دریافت برنامه تنظیمی و اسامی افراد شرکت کننده در برنامه از کارگردان یا تهیه کننده

7- مطالعه دقیق برنامه و بررسی اجمالی آن و تمرین و روخوانی آن قبل از اجرای برنامه
8- ویرایش مطالب با هماهنگی کارگردان یا تهیه کننده یا سردبیر برنامه برای حذف عبارات نارسا

9- اجرای برنامه مطابق نظرهای کارگردان قبل ضبط یا زمان اجرای برنامه در مقابل میکروفن

10- آماده سازی مطالب بین برنامه اعم از ،شعر ،مقاله، لطیفه و …..

11- اجرای آنونس سریالها فیلمهای تلویزیونی و سینمایی

12- اجرای برنامه مطابق با نظر کارگردان قبل از ضبط برنامه

13- تنطيم ريتم اعلام مطالب با توجه به زمان معین شده از سوی کارگردان برنامه

14- همگاه سازی و تقطیع مطالب با ” ووله” و موسیقی انتخابی در بین اجرای برنامه

قابلیتها و توانمندیهای در گویندگی رادیو:

انجام صحیح میزان سنهای مشخص شده از سوی کارگردان نسبت به میکروفن ها

قابلیتها و توانمندیهای در گویندگی تلویزیون:

۱- انجام صحیح میزان سنهای مشخص شده از سوی کارگردان نسبت به دوربین ها و میکروفن ها

قابلیتها و توانمندیهای دوبلور:

۱- دریافت متن و مطالعه متن فیلم در تحلیل شخصیت واگذار شده از سوی مدیر دوبلاژ

۲- شناخت نحوه بیان و لحن فیزیک حرکتی شخصیت واگذار شده از سوی مدیر دوبلاژ

3- تمرین دیالوگهای برگردانده شده به زبان فارسی

4- انطباق گفت و گوهای شخصیت فیلم با بیان خود -۵- ضبط گفت و گوی دوبلور زیر نظر مدیر دوبلاژ

مشاغل قابل احراز:

۱- گوینده: کسی است که بتواند از عهده خواندن شعر و نثر کلاسیک فارسی با فن بیان شناخت علائم کاری شناخت انواع متن برای گویندگی و انجام دوبله فیلم برآید.

۲- گوینده رادیو کسی است که بتواند با بیان مناسب خود اخبار و پیامهای بازرگانی و یا آگهیهای تبلیغاتی برنامه های مختلف را اعلام نمایید و به سمع شنوندگان برساند.

3- گوینده تلویزیون: کسی است که بتواند با بیان مناسب خود و فیزیک بدنی اخبار و پیامهای بازرگانی و یا آگهی های تبلیغاتی برنامههای مختلف را اعلام نمایید و به سمع و نظر بینندگان برساند.

۴- دوبلور: کسی است که صدای خود را با صدای بازیگران زیر نظر مدیر دوبلاژ بر اساس احساس و بیان شخصیت های فیلم منطبق می نماید و به جای آنها صحبت می کند.

ضوابط و شرایط پذیرش دانشجو رشته تحصیلی کاردانی – گواهی سلامت…) :

۱- دارا بودن مدرک تحصیلی کاردانی مرتبط و سایر رشته ها به شرط گذراندن دروس جبرانی

2- دارا بودن شرایط عمومی تحصیل در نظام آموزش عالی

3- داشتن استعداد مورد نیاز

۴- داشتن سلامت کامل جسمانی و روحی

طول و ساختار دوره :

دوره کارشناسی حرفه ای مبتنی بر نظام واحدی و متشکل از مجموعه ای از دروس نظری و مهارتی است و با توجه به قابلیتها و توانمندیهای عمومی و حرفه ای به ۲ بخش آموزش در مرکز «مجری و آموزش در محیط کار تقسیم میشود. مجموع واحدهای هر دوره بین ۶۵ تا ۷۰ واحد و مجموع ساعات آن ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ ساعت میباشد که در طول حداقل ۲ و حداکثر ۳ سال قابل اجرا است این دوره به دو روش نیمسالی و پودمانی اجرا می شود.

۱- آموزش در مرکز مجری:

بخش آموزش در مرکز مجری شامل ۶۰ تا ۶۵ واحد معادل ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ ساعت است. هر واحد نظری معادل ۱۶ ساعت هر واحد آزمایشگاهی معادل ۳۲ ساعت هر واحد کارگاهی و پروژه معادل ۴۸ ساعت است در موارد خاص دروس آزمایشگاهی و کارگاهی یک واحدی را میتوان به ترتیب ۴۸ و ۶۴ ساعت در نظر گرفت.

۲- آموزش در محیط کار:

این بخش از آموزش عبارت است از مجموعه فعالیتهایی که دانشجو به منظور تسلط عملی و درک کاربردی از آموخته های خود در آغاز حین و پایان دوره تحصیلی در محیط کار واقعی انجام می دهد. این بخش شامل یک درس کاربینی و ۲ درس کارورزی در مجموع به میزان ۵، واحد معادل ۵۱۲ ساعت است. هر واحد کاربینی معادل ۳۲ ساعت و هر واحد کارورزی معادل ۱۲۰ ساعت می باشد.